ما در عرصه تولید اندیشه مخصوصا در حوزه قم به نسبت جمعیت و جغرافیای آن خیلی بالا هستیم. یعنی اندیشه‌ای که در قم به تنهایی تولید می‌شود شاید معادل اندیشه‌ای است که در تمام جهان اسلام تولید می‌شود. بسیاری از این اندیشه‌ها گره‌گشاست و در حد نیاز جوامع بشری است و بسیاری از استفهامات و پرسش‌های کلان و بزرگ جامعه بشری را پاسخ‌گوست.
آیت‌الله واعظ موسوی:
امامنا الخامنه ای:
حتماً باید یک شورای برنامه ریزی برای حوزه وجود داشته باشد.
وجود بسترهای لازم در جمهوری اسلامی برای علاج نارساییهای حوزه علمیه
امام خامنه ای در دیدار جمعی از نخبگان حوزوی - 1374/09/13:
عزیزان
من! امروز این کار [نارساییهای حوزه علمیه]قابل علاج است. ممکن است دیروز قابل
علاج نبود و - نستجیر باللَّه - ممکن است فردا هم نباشد. «قم فاغتنم الفرصة بین
العدمین». چهار سال پیش که این‌جا آمدم، صحبت کردم و گفتم ما در دوران جوانى که تازه
این افکار را یاد گرفته بودیم و با افکار نوِ مربوط به حوزه‌ها آشنا شده بودیم،
موقعیت مناسبى براى اجراى طرحهاى نو نداشتیم. آن
وقتها هم این افکار بود. اینها حرفهاى جدیدى نیست. یکى از دردهاى ما نیز همین است
که سالهاست انگیزه‌ها وجود دارد؛ ولى به تناسب آن انگیزه‌ها، کار کمى شده است.
اولین نفر مرحوم
آیةاللَّه بروجردى (رضوان اللَّه علیه) بود که
در آن روزها، امام (رضوان اللَّه علیه) و مرحوم «آیةاللَّه محقّق داماد» و «مرحوم
آیةاللَّه حاج آقا مرتضى حایرى» - فضلاى جوان و پرنشاط آن روز حوزه - با همین
انگیزه‌ها دور آقاى«بروجردى» را گرفتند؛ ولى بعد به دلایلى نتوانستند و رها کردند
و کنار آمدند. در آن وقتها، این حرفها بوده است و مرحوم آیةاللَّه امینى (رضوان
اللَّه علیه) براى خود من نقل مى‌کرد که در زمان «آسید ابوالحسن»، در نجف هم همین
افکار بوده است که مرحوم «آیةاللَّه خویى» و بعضى آقایان دیگر، جزو همان
جوانهاىِ پرشورِ آن روز بودند که این حرفها را مى‌زدند.
حرفى که مى‌توانیم بزنیم
این است که آن روز، اینها نمى‌توانستند کارى بکنند؛ چون حکومت ظالمى بر سرِ کار
بود و پول و امکانات در اختیار ما نبود و اجازه‌ى کار نمى‌دادند و هر روحانى که مى‌خواست
در این زمینه‌ها اقدامى کند، به دهانش مى‌زدند. بزرگانِ حوزه هم مى‌ترسیدند که
اصلِ حوزه از بین برود. اگر عدّه‌اى مى‌گفتند بیایید اصلاح کنید، مى‌گفتند اصلِ
حوزه در خطر است و ظالمین که بر سر کارند، حوزه را مى‌بلعند. ولى امروز، این حرفها
نیست.
رونق حوزه علمیه حلّه در اواخر قرن ششم تا اوائل هشتم هجری
امام خامنه ای در دیدار جمعی از اساتید و فضلا و مبلّغان و پژوهشگران حوزه‌های علمیه کشور 1386/9/8:
حوزه به مثابه‌ی یک کلّ که دارای ابعاض و اجزائی است، یک موجود زنده است. یعنی رشد دارد، نُکس دارد، تحرک و نشاط دارد، جمود و رکود دارد، حیات دارد، ممات دارد؛ یک موجود زنده است.
تحول در حوزه با تدریس تفکرات جهادی امام(ره) ممکن است
آیت‌الله نوری‌همدانی با تأکید بر پرداختن به بحث جهاد در دروس حوزوی، گفت:
با استخراج افکار امام خمینی(ره)، تدریس و ترویج آن می‌توان تحول بزرگی را
در حوزه‌های علمیه بوجود آورد.
